VAI TRÒ VÀ TÁC HẠI CỦA PACLOBUTRAZOL TRÊN CÂY ĂN TRÁI

Những năm gần đây, nông dân trồng cây ăn trái, đặc biệt ở vùng đồng bằng sông Cửu Long thường sử dụng Paclobutrazol để xử lý ra hoa nghịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ sản lượng trái cây quanh năm. 

Vậy Paclobutrazol có vai trò như thế nào trong quá trình canh tác, trồng trọt? Paclobutrazol có đem lại tác hại gì không? Mời bà con nông dân cùng Tanixa tìm hiểu về Paclobutrazol trong bài viết sau.

Paclobutrazol là gì?

Paclobutrazol là hợp chất hóa học bao gồm một vòng triazole và một vòng benzen-chloro liên kết với một mạch cacbon mở, dùng để điều hòa sinh trưởng ở thực vật bằng cách ức chế sự tổng hợp gibberellin.

Vai trò của Paclobutrazol

Paclobutrazol được hiểu và sử dụng như một hormone điều khiển các tế bào sinh trưởng của cây trồng như ngắn lóng, tăng khả năng đẻ nhánh, thúc đẩy sự ra hoa, đậu trái mùa nghịch, làm chậm tăng trưởng của cây trồng.

Trong quá trình sinh tổng hợp gibberellin của thực vật, ent-kaurene oxidase là một enzyme quan trọng giúp chuyển đổi chất chuyển hóa trung gian, ent-kaurene, thành axit ent-kaurenoic, sau đó được xử lý thêm bởi các enzyme khác để tạo ra các gibberellin khác nhau. Vì Paclobutrazol ức chế hiệu quả hoạt động của ent-kaurene oxidase để ngăn chặn quá trình sinh tổng hợp gibberellin trong thực vật.

Từ đó, Paclobutrazol được áp dụng rộng rãi và được sử dụng trên hoa, trái cây, rau và các loại cây trồng khác để thúc đẩy sự ra hoa và đậu trái, đồng thời điều chỉnh sự sinh trưởng của cây trồng và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến nấm bệnh.

Đặc biệt, xử lý cây trồng ở thời điểm cây đâm chồi bằng Paclobutrazol, đảm bảo trái sẽ không bị chậm phát triển mà sẽ lớn tròn đều.

Tác hại của Paclobutrazol

Vì nhu cầu tiêu thụ quanh năm các nhóm cây ăn quả như xoài, nhãn, sầu riêng,… hiện nay, paclobutrazol được sử dụng rộng rãi một cách quá mức tại các nhà vườn, làm cho đất trồng bị tồn dư một lượng paclobutrazol khá lớn. 

Ngoài ra, việc lạm dụng paclobutrazol trong thời gian dài dẫn đến tình trạng cây chậm phát triển, trở nên còi cọc và sức chống chịu kém. 

Do thiếu các nhóm chức phân cực nên paclobutrazol rất khó tan trong nước nhưng rất dễ liên kết với các vị trí kỵ nước trong dung môi hữu cơ. 

Vòng chlorobenzene của paclobutrazol có thể bị dị hóa, nhưng vòng 1,2,4 trizole có khả năng chống lại sự phân giải của vi sinh vật. 

Việc phá hủy paclobutrazol bằng phương pháp phi sinh học diễn ra trong đất rất khó bởi vì độ bay hơi của paclobutrazol rất thấp (1 µPa) và chúng thường lưu tồn trong đất ở thời gian rất lâu.

Nếu sử dụng hàm lượng cao Paclobutrazol cho cây ăn quả của mùa vụ trước thì dư lượng Paclobutrazol trong đất ở những năm tiếp theo sẽ cực kỳ cao. Bởi vì Paclobutrazol vẫn hoạt động trong đất một thời gian dài và thời gian bán phân hủy (thời gian để phân huỷ một nửa lượng đã sử dụng)  cũng thay đổi theo loại đất và điều kiện khí hậu địa phương.

Paclobutrazol có thời gian bán hủy từ 43 đến 618 ngày (trung bình 182 ngày) trong đất ở điều kiện hiếu khí. Thời gian bán hủy thực tế phụ thuộc vào các điều kiện vật lý và sinh học, bao gồm nhiệt độ xung quanh, độ chặt của đất và thành phần vi sinh vật đất. 

Trong nước bề mặt, thời gian bán phân hủy của Paclobutrazol là 164 ngày. Do đó, Paclobutrazol thể hiện tính ổn định hóa học cao và sự phân hủy của nó phần lớn không bị ảnh hưởng bởi các điều kiện axit, bazơ hoặc trung tính.

Việc sử dụng Paclobutrazol trong nông nghiệp theo thời gian dài sẽ dẫn đến ô nhiễm hệ thống nước ngầm do mưa và nước tưới.

Dư lượng Paclobutrazol trong đất còn gây ảnh hưởng đặc biệt đến cấu trúc và chức năng của quần thể vi sinh vật trong đất và cả trong nước. Đặc biệt là hệ vi sinh vật đất bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 

Paclobutrazol tích tụ nhiều nhất ở lá, trong khi các hoạt động của catalase và phosphatase đã giảm đáng kể, nhưng các hoạt động của invertase lại tăng lên đáng kể. 

Việc sử dụng paclobutrazol ở nồng độ cao làm tăng sự đa dạng của vi khuẩn trong đất và của nấm tại rễ, bề mặt rễ; trong khi sự đa dạng và phong phú của cả vi khuẩn rễ và nấm cành, lá giảm đi đáng kể.

Việc sử dụng quá nhiều paclobutrazol đã gây ra thay đổi đáng kể trong hoạt động của catalase, phosphatase và sucrase trong đất, cũng như sự phong phú và đa dạng của vi khuẩn và nấm trên đất bề mặt, rễ, cành và lá của cây quả mọng.

Bảng thể hiện dư lượng của paclobutrazol ở đất, rễ, cành, lá với liều lượng đổ gốc khác nhau  

Đối tượng	Cách xử lý	Dư lượng (mg · kg-1)
Đất	P0	0C
	P150	0.39 +- 0.11c
	P300	0.48 +- 0.14c
	P600	0.93 +- 0.47c
Rễ	P0	0c
	P150	0.17 +- 0.07c
	P300	0.60 +- 0.15c
	P600	0.93 +- 0.21c
Cành	P0	0c
	P150	0.01 +- 0.00c
	P300	2.59 +0 1.59b
	P600	3.97 +- 0.57b
Lá	P0	0c
	P150	0.39 +- 0.33c
	P300	3.17 +- 2.31b
	P600	7.83 +- 2.65a

Bên cạnh đó, việc lạm dụng Paclobutrazol trong quá trình xử lý ra hoa nghịch vụ hay tác động đến quá trình kích thích sinh trưởng của cây trồng còn gây tác động nghiêm trọng đến sức khỏe con người.

Từ những thông tin trên, bà con nông dân cũng thấy được những tác hại nghiêm trọng mà Paclobutrazol gây ra trong đất, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe cây trồng và con người. 

Hãy sử dụng Paclobutrazol với liều lượng hợp lý, đúng khuyến cáo để khai thác tác dụng của Paclobutrazol một cách tối ưu.

Nếu đất trồng của bà con bị chai cứng, ngộ độc do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, Paclobutrazol quá liều, hãy áp dụng ngay biện pháp cải tạo đất hiệu quả sau đây của Tanixa.

Biện pháp cải tạo đất hiệu quả – biến đất chết thành đất tốt:

• Dùng Tanixa Toxic Sol định kỳ để bẻ gãy độc tố Paclobutrazol, thuốc Bảo vệ thực vật. Tạo điều kiện sinh vật, vi sinh vật đất bản địa hoạt động và phát triển lại.

(những vùng trồng cây lâu năm như sầu riêng, xoài… lượng Paclobutrazol, thuốc Bảo vệ thực vật cần 5-10 năm để giảm đi 1 nửa lượng đã đổ xuống đất nếu không có Tanixa Toxic Sol)

• Dùng Tanixa pH Sol nâng pH trong vòng 7 ngày. Tạo pH ổn định vi sinh vật hoạt động.
• Dùng Vermi Max + Ligno Max tưới định kỳ, bổ sung bí quyết dinh dưỡng để vi sinh hoạt động mạnh, cây trồng phát triển nhanh.
• Rải Ben Sol V hoặc Ben Sol tạo hệ đệm, cung cấp nguồn dinh dưỡng cho vi sinh hoạt động.
• Nếu đất bị sét, dùng Tanixa Set Sol để cải tạo đất.