SÂU ĐỤC THÂN TẤN CÔNG CÂY TRỒNG

Sâu đục thân được biết đến là loài côn trùng gặm nhấm, tấn công và gây hại đến nhiều loại cây trồng, đặc biệt là cây bắp. Chúng gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cây, chất lượng nông sản, sản phẩm hoặc thậm chí có thể gây chết cây, gián tiếp tác động đến kinh tế, mùa vu của người nông dân. Vậy làm sao để phòng ngừa và diệt trừ loài côn trùng này một cách hiệu quả? Cùng Tanixa tìm hiểu về bài viết sau nhé!

Sâu đục thân là gì?

Tên khoa học: Ostrinia nubilalis (tên gọi khác là Ostrinia furnacalis).

Họ: Ngài Sáng (Pyralidae).

Bộ: Cánh Vảy (Lepidoptera).

Sâu đục thân là loại sâu thường xuyên gây hại nặng đối cây bắp. Ngay cả sâu non và sâu trưởng thành đều có khả năng gây hại lên các bộ phận của cây bắp từ nõn, thân, trái và hạt, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, chất lượng mùa vụ thậm chí gây gãy gục, chết cây.

Ngoài bắp, sâu đục thân còn tấn công, gây hại lên nhiều loại cây trồng khác như bông, đay, cà, cao lương, kê,… và một số loại cây thuộc họ Hoà Thảo.

Đặc điểm hình thái

– Con trưởng thành (bướm) hoạt động chủ yếu về đêm.

Bướm đực có thân dài từ 12 – 15mm, sải cánh rộng 22 – 30mm. Cánh trước màu vàng tươi đến vàng nhạt, có hai sọc gãy khúc màu nâu hơi đậm chạy ngang cánh, dọc cạnh ngoài. Phía ngực có các sọc gãy khúc khác màu nhạt hơn
Bướm cái có chiều dài thân từ 13 – 17mm, sải cánh rộng 25 – 30mm. Cánh có màu vàng nhạt hơn so với con trưởng thành đực. Thời gian sống khoảng 10 ngày. Một con cái trưởng thành có thể đẻ được từ 10 – 200 trứng.

– Trứng được đẻ thành ổ xếp chồng lên nhau như vảy cá, có hình bầu dục dẹp, khi mới đẻ có màu trắng sữa, mặt trên trơn bóng. Vài ngày sau trứng có một chấm đen trông rõ dần lên. Thời gian ủ trứng từ 4 – 7 ngày.

– Ổ trứng thường được đẻ ở mặt dưới lá, nhưng đôi khi vẫn thấy ở mặt trên và được gắn chặt vào mặt lá.

– Sâu non mới nở có màu hồng, đầu đen, càng lớn sâu đổi dần thành màu trắng sữa. Mỗi đốt bụng có sáu đốm đen tròn, giữa đốm có một sợi lông mọc dài ra. Sâu lớn đủ sức dài từ 15 – 22mm, màu nâu vàng, có những sọc nâu mờ chạy dọc trên lưng từ đầu đến cuối thân.

– Ấu trùng có 6 tuổi, phát triển từ 18 – 41 ngày.

– Nhộng có màu nâu nhạt, dài khoảng 15 – 19mm. Giai đoạn nhộng phát triển từ 5 – 12 ngày, trung bình từ 7 – 12 ngày.

*Sâu đục thân qua nhiều hình thái giai đoạn phát triển, trưởng thành*

Đặc điểm sinh học

– Vòng đời của sâu đục thân – bướm trung bình từ 35 – 40 ngày.

Thời gian trứng: 5 – 6 ngày.
Thời gian sâu non: 20 – 25 ngày.
Thời gian nhộng: 7 – 10 ngày.
Thời gian vũ hóa đến đẻ trứng: 1-2 ngày.

Tập tính sinh sống

– Bướm rất thích ánh sáng đèn, chúng hoạt động mạnh khi trời tối, đặc biệt là ban đêm.

– Ban ngày, bướm trốn trong bẹ lá hoặc đọt cây bắp, có khi trốn trong các bờ cỏ dại.

– Sâu đục thân cây bắp thích nhiệt độ tương đối cao, khoảng 25 – 30 độ C, độ ẩm trên 80%.

– Sâu đục thân bắp gây hại từ giai đoạn bắp có từ 7 – 9 lá đến khi thu hoạch

– Sâu thường phá hại khi cây bắp đã lớn, từ khi có loa kèn, nhất là từ khi trổ cờ trở đi.

– Sau khi vũ hoá từ 2-3 ngày, bướm bắt đầu đẻ trứng.

– Bướm cái thích đẻ trứng ở những ruộng bắp xanh tốt và cây đang ở giai đoạn sinh trưởng thích hợp với chiều cao trên 50cm, đặc biệt là những ruộng bắp sắp trổ cờ.

– Sau khi bướm cái đẻ khoảng 5-10 ngày thì trứng nở, trứng thường nở vào buổi sáng.

– Sau khi nở, sâu ăn hết vỏ trứng và chất keo phủ ổ trứng, rồi bò quanh ổ trứng một thời gian ngắn, sau đó phân tán nhả tơ nhờ gió đưa từ lá này sang lá khác hoặc từ cây này sang cây khác.

Đặc điểm gây hại

– Sâu đục thân gây hại mọi bộ phận của cây bắp tùy theo giai đoạn tăng trưởng của cây.

– Sâu non tuổi thường đục vào phần nõn bắp, khi nõn lớn nở ra thành lá thì tạo thành một hàng lỗ thủng đều nhau trên phiến lá.

– Sâu lớn tuổi đục vào thân cây, chỗ lỗ sâu đục có phân đùn ra ngoài như mùn cưa. Thân cây bị sâu đục sẽ bị rỗng và rất dễ gãy gục khi bị gió mạnh thổi qua.

– Ở các tỉnh phía Nam, sâu đục thân tấn công, phá hại mùa màng quanh năm nhưng tập trung nhiều nhất vào vụ hè thu (các tháng 4, 5, 7, 8). Tỷ lệ cây bị hại có khi lên đến 80% – 90% mùa màng, gây thất thu lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng kinh tế của người nông dân.

Tùy giai đoạn tăng trưởng của cây bắp mà sâu có cách gây hại khác nhau như sau:

Nếu bắp còn non, chưa có lóng, sâu chui vào loa kèn, ăn các lá còn cuốn lại.
Nếu bắp đã có lóng thì bắt đầu từ tuổi 2-3 sâu chui vào nách lá và ăn ở mặt trong bẹ lá, sau đó đục vào thân, ngay phía trên mắt, và ăn dần lên.
Sâu không thể đục qua mắt được nên phải chui ra ngoài mỗi khi muốn sang lóng khác.
Trên một thân cây bắp có rất nhiều sâu sinh sống.
Sâu gây hại nhiều nhất ở các tuổi 3, 4, 5 và đầu tuổi 6.
Ngoài thân cây bắp, sâu còn tấn công trên cờ bắp, lúc còn ở bên trong thân hay đã trổ, ăn hoa đực, nhất là hạt phấn còn non.
Sâu còn tấn công vào trái nhưng chỉ ăn vỏ hoặc lõi trái bắp.
Khi sống trên cờ bắp, ấu trùng phát triển nhanh hơn, thân to hơn và bướm đẻ nhiều trứng hơn.

Điều kiện ảnh hưởng mật độ sâu ruộng

– Nhiệt độ thích hợp cho sâu đục thân sinh trưởng và phát triển từ 15 – 32 độ C.

– Độ ẩm cao từ 95 – 100% giúp sâu sinh trưởng và phát triển nhanh. Độ ẩm cũng ảnh hưởng nhiều đến tỷ lệ nở của trứng.

– Sâu tuổi 1 và 2 thích ăn những phần non, mềm, nhiều nước trên cây bắp như hoa đực lúc chưa nở, lá bên trong nõn hay râu bắp non.

– Sâu từ tuổi 3 trở đi thích những bộ phận ít nước nhưng nhiều đường như lóng thân cây bắp lúc trổ cờ, lõi bắp non và hạt bắp non.

– Sâu đục thân thường bị một số loài thiên địch như ong hoặc ruồi ký sinh làm giảm số lượng rất nhiều.

Giải pháp phòng trừ và tiêu diệt

Để hạn chế mức độ gây hại của sâu đục thân lên cây trồng, mang lại một mùa vụ năng suất chất lượng, bà con nông dân cần có những giải pháp từ sớm để ngăn cản và triệt tiêu sự sinh sản của bướm.

Giải pháp canh tác

– Trồng luân canh, không trồng liên tục nhiều vụ bắp trong 1 năm.

– Không trồng bắp cùng với các cây ký chủ yêu thích của sâu đục thân như cao lương, kê, đay, … trên cùng một khu vực.

– Chọn giống khoẻ, có khả năng chống chịu, kháng sâu hoặc ít bị nhiễm sâu đục thân.

– Sau khi thu hoạch bắp, nên cắt sát gốc cây bắp, chôn vùi hoặc làm thức ăn cho gia súc để tiêu diệt triệt để sâu non và nhộng trong thân cây.

– Thường xuyên thăm đồng ruộng để sớm phát hiện nguồn bệnh, tiến hành tiêu huỷ cây bệnh và phun thuốc phòng ngừa sự phát triển của sâu.

Giải pháp sinh học công nghệ Nano

Để triệt tiêu sâu đục thân cũng như ngăn chặn bướm quay trở lại sinh sản, mang đến sự an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng và cả người trồng trọt, bà con nông dân nên sử dụng chế phẩm sinh học nano của Tanixa. Các sản phẩm này được nghiên cứu và sản xuất dựa trên công nghệ sinh học kết hợp công nghệ nano, mang đến sự an toàn tuyệt đối cho người tiêu dùng, người phun thuốc và hiệu quả phòng trừ sâu bệnh tối ưu.

– Nhà nông có thể dùng kết hợp ba loại chế phẩm sinh học Tanixa Xudu Max, Tanixa Bio Btk, Tanixa Bio Feed được nghiên cứu và sản xuất theo công nghệ sinh học Nano của Tanixa để đạt hiệu quả tốt nhất.

Tanixa Xudu Max: Triệt sản côn trùng, hạn chế sinh sản, gây chết, ngăn ngừa bướm.
Tanixa Bio Btk: Gây ngộ độc sâu theo đường ăn.
Tanixa Bio Feed: Gây chết sâu theo đường nấm kí sinh.

Liều dùng: